سایه‌روشنِ اجرا‌های نمایشی در سالن اصلی تئاتر مشهد | تظاهر به قانون‌مندی یا مدارا با بی‌قانونی؟!
صف اجرا‌ها در تئاتر شهر مشهد با تأخیر‌ها و جابه‌جایی‌های مکرر، میان قانون‌مندی ادعایی و بی‌نظمی عملی سرگردان مانده است.
به گزارش شهرآرانیوز، در ماه‌های گذشته، بار‌ها در تئاتر شهر مشهد شاهد موقعیت‌هایی بوده‌ایم که نمایش‌هایی برای اجرا معرفی شدند، اما بنا به دلایل مختلف روی صحنه نرفتند. نکته‌ی مهم‌تر آنجاست که این نمایش‌ها از جدول اجرا نیز حذف نشدند تا گروه‌های دیگر فرصت پیدا کنند جایگزین شوند. همین مسئله باعث شده است تا برخی از هنرمندان و مخاطبان نسبت به روند برنامه‌ریزی سالن‌های تئاتر شهر پرسش‌های جدی مطرح کنند: چرا گروه‌هایی که عملاً به تعهدات خود عمل نمی‌کنند همچنان در صف اجرا باقی می‌مانند؟ چرا تقویم اجرا‌ها با جابه‌جایی و تغییر به‌موقع اصلاح نمی‌شود؟ و مهم‌تر از همه، نقش شورای فنی جدید در این میان چیست؟
این پرسش‌ها در شرایطی مطرح می‌شود که تقاضا برای حضور در صحنه‌ی تئاتر شهر بالاست و گروه‌های بسیاری در انتظار زمان اجرا هستند. تعلل در تعیین تکلیف برخی آثار نه‌تنها نظم تقویم اجرایی را بر هم می‌زند، بلکه می‌تواند به اعتماد عمومی نسبت به مدیریت سالن‌ها هم آسیب بزند. از سوی دیگر، تغییرات اخیر در ترکیب شورای فنی و سیاست‌گذاری، قواعد تازه‌ای را به میان آورده که خود پرسش‌های بیشتری درباره اعتبار مجوزها، نحوه‌ی تمدید آنها و شیوه‌ی ارزیابی آثار ایجاد کرده است.
در همین راستا، سراغ رضا حسینی، مدیر مجموعه تئاتر شهر مشهد که با انتصاب از سوی مدیرکل نماینده اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی خراسان رضوی در این مجموعه است، رفتیم و از او درباره برنامه‌ریزی‌های تا پایان سال، چگونگی صدور و اعتبار مجوزها، تکلیف نمایش‌هایی که با تأخیر یا لغو روبه‌رو می‌شوند و سازوکار جایگزینی گروه‌ها پرسیدیم. آنچه در ادامه می‌خوانید، حاصل این گفتوگو است.
صف اجرا‌ها زیر ذره‌بین؛ اولویت با چه کسانی است؟
رضا حسینی در پاسخ به پرسشی درباره برنامه‌های تئاتر شهر مشهد تا پایان سال، توضیح داد: تقویم اجرا‌ها بر اساس تاریخ ثبت تقاضا در دبیرخانه تنظیم می‌شود. هر گروه در تاریخی که درخواست خود را ثبت کرده، در صف اجرا قرار می‌گیرد؛ به‌طور مثال یک گروه در تاریخ ۸/۸ و دیگری در ۹/۹. حدود یک ماه پیش از زمان تعیین‌شده به گروه‌ها اطلاع می‌دهیم تا مشخص شود آماده اجرای عمومی هستند یا خیر. البته اگر گروهی در این فاصله سالن دیگری را رزرو کند، نامش از فهرست ما حذف می‌شود. از امسال با تشکیل شورای سیاست‌گذاری، قواعد سخت‌گیرانه‌تری هم اعمال خواهد شد. پیش‌تر بعضی گروه‌ها بدون آماده‌سازی عملی صرفاً با یک ایده درخواست سالن می‌دادند؛ اما اکنون مقرر شده است که ابتدا باید نمایش مجوز شورا را دریافت کند و پس از آن امکان ثبت درخواست سالن وجود دارد. این تغییرات به‌زودی به‌طور رسمی اجرا خواهد شد.
اعتبار مجوزها؛ چرا دائمی نیستند؟
در ادامه وی در پاسخ به این سوال که چرا گروه‌هایی که پیش‌تر از شورا فنی تئاتر شهر مجوز گرفته‌اند باید دوباره تأییدیه بگیرند، خاطرنشان کرد: این موضوع بستگی دارد به اینکه شورای قبلی در مصوبه خود چه چیزی را به‌صورت مکتوب و قطعی اعلام کرده باشد. در عمل سه حالت ممکن است رخ دهد. نخست آنکه شورا اجرای یک نمایش را بدون هیچ قید و شرطی تأیید می‌کند و همان مجوز همچنان معتبر است. دوم آنکه شورا اصلاحیه‌هایی صادر می‌کند و گروه موظف است تغییرات لازم را انجام دهد؛ و در حالت سوم، نمایش نیازمند بازبینی دوباره خواهد بود و زمان مشخصی برای ارائه مجدد اثر تعیین می‌شود.
مدیر مجموعه تئاتر شهر تأکید کرد: هیچ مجوزی دائمی و مادام‌العمر نیست. هر مجوز تاریخ اعتبار دارد؛ چرا که ممکن است در فاصله شش یا هفت ماه ترکیب گروه، بازیگران یا حتی شرایط اجرا تغییر کند و آن نمایش دیگر همان اثر اولیه نباشد. بنابراین، اگر از تاریخ اعتبار مجوز گذشته باشد یا اصلاحات خواسته‌شده انجام نشده باشد، شورای جدید موظف است اثر را بار دیگر بررسی کند.
تأخیر در اجرا؛ حذف یا همراهی؟
حسینی در پاسخ به پرسشی درباره اینکه اگر نمایشی با تأخیر از موعد مقرر در اجرای خود آغاز کند، رویکرد مدیریت تئاتر شهر چیست؟، بیان کرد: در مواردی که گروهی به‌موقع آماده اجرا نباشد، ما آن اثر را از جدول حذف می‌کنیم؛ اما همیشه سعی کرده‌ایم شرایط واقعی گروه‌ها را هم درک کنیم. به‌عنوان نمونه، گروه آقای امیرپور برای نمایش طبیب اجباری به دلیل نیاز به آماده‌سازی تبلیغات و هماهنگی‌های اجرایی با تأخیر روبه‌رو شد. ما برای حمایت، سالن را در اختیارشان گذاشتیم تا بتوانند دست‌کم ده روز در فضای اصلی تمرین کنند و دکور خود را بچینند؛ چرا که اجرای عمومی در سالن بزرگ با سالن‌های خصوصی فرق دارد و آماده‌سازی زمان‌بر است.
وی تصریح کرد: در سالن‌هایی مانند «بهار» که ترافیک اجرا بالاست و گروه‌های کوچک‌تر با تعداد بازیگر کم (مثلاً دو یا سه نفر) فعالیت می‌کنند، امکان چنین امتیاز‌هایی کمتر است. آنجا بیشتر به گروه‌ها گفته می‌شود خودشان شرایط را مدیریت کنند. با این حال، در مجموع تلاش ما این است که با توجه به فشار‌های اقتصادی و اهمیت تبلیغات، تا جای ممکن حامی گروه‌ها باشیم.
با انصراف گروه‌ها صف اجرا چه تغییری می‌کند؟
مدیر مجموعه تئاترشهر با اشاره به اینکه اگر گروهی اجرای خود را لغو کند، چه اتفاقی برای جدول اجرا‌ها می‌افتد، توضیح داد: در چنین شرایطی، نمایش‌های بعدی در صف جلوتر می‌آیند. این موضوع فقط مربوط به شخص خاصی نیست؛ هر گروهی که بنا به هر دلیلی انصراف دهد یا آماده نباشد، جای خود را به گروه بعدی می‌دهد. به‌طور مثال، وقتی گروه الف آماده اجرا نشدند، گروه ب به‌سرعت جایگزین شدند. اگر هم گروه بعد از ایشان آماده نباشد، نوبت به گروه بعدی خواهد رسید. به این ترتیب، جدول اجرا‌ها پویا است و همواره بر اساس میزان آمادگی گروه‌ها به‌روز می‌شود.
آنچه از پاسخ‌های مدیر مجموعه تئاتر شهر مشهد برمی‌آید، تلاشی است برای توضیح روندی که در ظاهر شفاف و قانون‌مند جلوه می‌کند. اما وقتی به جزییات دقیق‌تر نگاه کنیم، پرسش‌های جدی باقی می‌ماند. چگونه می‌توان انتظار داشت گروهی که از ماه‌ها پیش برای اجرای خود در اواسط پاییز برنامه‌ریزی کرده، یک‌باره جایگزین گروهی شود که در اواخر تابستان انصراف داده یا آماده نبوده است؟ تبلیغات، هماهنگی بازیگران و طراحی صحنه فرآیند‌هایی نیستند که بتوان با یک جابه‌جایی ناگهانی زمان‌بندی کرد.
از سوی دیگر، تأکید بر اینکه هیچ مجوزی دائمی نیست و هر تغییر کوچک در ترکیب گروه یا فاصله‌ی زمانی می‌تواند اعتبار مجوز را از بین ببرد، در عمل به معنای بی‌ثباتی مداوم برای هنرمندان است. اگر شورا‌ها و مدیریت سالن‌ها خود را محق می‌دانند که بنا به شرایط هر لحظه تصمیمات تازه بگیرند، تکلیف گروه‌هایی که روی یک برنامه‌ریزی مشخص حساب کرده‌اند چه می‌شود؟
در نهایت، تضادی آشکار میان «حمایت از گروه‌ها» و «رعایت نظم اجرایی» دیده می‌شود. گاهی مدیریت سالن‌ها برای همراهی با یک گروه انعطاف نشان می‌دهد و موعد‌های رسمی را به عقب و جلو می‌برد، و گاهی دیگر گروه‌ها مجبورند با کوچک‌ترین تأخیر یا تغییر، از صف حذف شوند. نتیجه‌ی چنین رویکردی چیزی جز ابهام و بی‌اعتمادی نیست. تئاتر، بیش و پیش از هر چیز به ثبات، شفافیت و اعتماد متقابل نیاز دارد؛ عناصری که اگر در روند برنامه‌ریزی سالن‌ها تقویت نشود، صف طولانی اجرا‌ها همچنان بیش از آنکه نشانه‌ی رونق باشد، بازتابی از آشفتگی مدیریتی خواهد ماند.
دیدگاه های ارسال شده توسط شما، پس از تائید توسط شهرآرانیوز در سایت منتشر خواهد شد.
نظراتی که حاوی توهین و افترا باشد منتشر نخواهد شد.
